Witamina K - najważniejsze informacje
Witamina K nazywana jest również menadionem, filochinonem lub witaminą K2. Różne formy tego składnika zaliczane są do grupy witamin rozpuszczalnych w tłuszczach. Obecność tłuszczy jest konieczna aby była ona wchłaniana. Są to związki wykazujące wysoką wrażliwość na światło. Obróbka cieplna powoduje ich niewielkie straty. Jeśli suplementujemy witaminę K to konieczne jest poinformowanie o tym fakcie lekarza lub stomatologa przed planowanym zabiegiem.
Funkcje witaminy K:
Filochinon odgrywa w ludzkim ustroju niezwykle ważne funkcje. Stanowi to powód, dla którego powinniśmy zadbać o jego właściwe ilości. Lekarze zalecają suplementację tej witaminy u noworodków i niemowląt karmionych piersią. Gdy jedzą już mleko modyfikowane to jest one wzbogacone o ten składnik i nie ma konieczności podawania kapsułek.
- Oddziałuje na syntezę protrombiny w wątrobie,
- Wpływa na prawidłową krzepliwość krwi,
- Jest elementem niezbędnym dla właściwego działania układu krzepnięcia,
- Przeciwdziała pojawieniu się skazy krwotocznej u noworodków (ich flora jelitowa nie rozpoczęła jeszcze produkcji K2),
- Ogranicza nadmierne, obfite krwawienia miesiączkowe,
- Zapobiega występowaniu krwotoków oraz krwawień wewnętrznych,
- Wpływa na prawidłowe funkcjonowanie układu kostnego,
- Hamuje rozwój niektórych rodzajów nowotworów (jajników, piersi, okrężnicy),
- Odgrywa rolę w gospodarce wapniowej.
Niedobór witaminy K
U dorosłej, zdrowej osoby bardzo rzadko dochodzi do wystąpienia niedoboru tej witaminy. W zrównoważonej diecie jest ona dostarczana do organizmu, a dodatkowo jest syntezowana przez florę bakteryjną w jelicie grubym co pokrywa w całości zapotrzebowanie człowieka.
Awitaminoza czyli brak lub zbyt niski poziom tej witaminy może wystąpić :
- u chorych na przetokę żółciową,
- przy występowaniu zaburzeń wchłaniania tłuszczów,
- niedrożności przewodów żółciowych,
- torbielowatym zwyrodnieniu trzustki,
- plamicy krwotocznej,
- u chorych na hemofilię,
- niewydolności wątroby,
- podczas zażywania salicylanów,
- podczas nadużywania antybiotyków,
- podczas zażywania kumaryny,
- podczas zażywania warfaryny,
- podczas zażywania heparyny.
Niedobór witaminy K w ludzkim organizmie objawia się w następujący sposób:
- Krwiomocz,
- Wydłużenie czasu krzepnięcia krwi,
- Nadmiernie obfite krwawienia miesiączkowe u kobiet,
- Krwawe wybroczyny,
- Krwawienia samoistne,
- Wylewy krwi do różnych narządów wywoływane przez obniżony poziom protrombiny,
- Zaburzenia wzrostu oraz rozwoju niemowląt,
- Choroba krwotoczna noworodków – krwawienia z pępowiny i jelit oraz krwawe wymioty,
- Pogorszona mineralizacja kości,
- Utrudnione gojenie się ran,
- wzrost ryzyka wystąpienia nowotworu,
- zapalenia jelita,
- biegunki.
Zapotrzebowanie organizmu
Dzieci
| Wiek | Zalecana dzienna dawka |
| Niemowlęta | 5-10 µg/dobę |
| 1-3 lat | 15 µg/dobę |
| 4-6 lat | 20 µg/dobę |
| 7-9 lat | 25 µg/dobę |
Dziewczęta/ kobiety
| Wiek | Zalecana dzienna dawka |
| 10-12 lat | 40 µg/dobę |
| 13-15 lat | 50 µg/dobę |
| 16-18 lat | 55 µg/dobę |
| Dorosła kobieta | 55 µg/dobę |
| Kobieta w ciąży i karmiąca piersią | 55 µg/dobę |
Chłopcy/ mężczyźni
| Wiek | Zalecana dzienna dawka |
| 10-12 lat | 40 µg/dobę |
| 13-15 lat | 50 µg/dobę |
| 16-18 lat | 65 µg/dobę |
| Dorosły mężczyzna | 65 µg/dobę |
Przedawkowanie
Z stosowaniem syntetycznej witaminy K należy uważać i podawać ją pod ścisłą kontrolą lekarza. Nadmiar może powodować nieprzyjemne dolegliwości, zaś stosowanie dawek powyżej 5 mg, może prowadzić do groźnych konsekwencji.
Jakie dolegliwości powoduje hiperwitaminoza związana z filochinonem?
- Uczucie gorąca,
- Poty,
- Zaburzenia funkcji wątroby,
- Rozpad czerwonych krwinek,
- Niedokrwistość hemolityczną.
Przekroczenie dawki u niemowląt może spowodować:
- Uszkodzenie mózgu,
- Ostrą żółtaczkę.
Źródła w pożywieniu:
- rzepa,
- brokuły,
- szpinak,
- sałata,
- ogórek,
- lucerna,
- morszczyn,
- awokado,
- jajka,
- ziemniaki,
- ser,
- jogurt,
- olej szafranowy,
- olej sojowy,
- jarmuż,
- brukselka,
- boćwina,
- natka pietruszki,
- kapusta,
- wątroba wołowa,
- kalafior,
- orzechy.
Ciekawostki
Istnieją schorzenia, podczas leczenia których wskazane jest doprowadzenie do rozrzedzenia krwi i obniżenia jej krzepliwości lekarz przepisuje wówczas leki, które działają w sposób przeciwny do witaminy K. Są to takie choroby jak : stan po wszczepieniu protez naczyniowych lub sztucznych zastawek, pacjenci po zawałach serca, choroba wieńcowa.