Sód - informacje o makroelemencie
Sód stanowi jeden z niezbędnych dla ludzkiego organizmu składników mineralnych. W ustroju człowieka pojawia się przede wszystkim w płynach pozakomórkowych. Znajdziemy go jednak także w szkielecie oraz w płynach wewnątrzkomórkowych. Wspólnie z potasem, wapniem i magnezem zalicza się go do grupy tzw. elektrolitów, które w organizmie występują pod postacią jonów dodatnich lub ujemnych.
U dorosłego człowieka zawartość sodu w organizmie wynosi około 92 g. Jego ilość w ciele pozostaje pod regulacją hormonów.
Funkcje w organizmie
- Utrzymuje równowagę kwasowo- zasadową w organizmie,
- Utrzymuje równowagę wodno- elektrolitową w organizmie,
- Wpływa na regulację napięcia mięśniowego,
- Oddziałuje na przewodzenie bodźców w komórkach nerwowych,
- Jest odpowiedzialny za rozmieszczenie wody w organizmie,
- Zatrzymuje wodę w ustroju,
- Uczestniczy w transporcie cukrów,
- Uczestniczy w transporcie aminokwasów,
- Oddziałuje na utrzymanie prawidłowego ciśnienia krwi,
- Wpływa na prawidłową pracę serca,
- Jest odpowiedzialny za utrzymanie odpowiedniego ciśnienia osmotycznego krwi,
- Ochrania organizm przed nadmierną utratą płynów.
Niedobór sodu
Przyczyny niedoboru
- Wymioty,
- Biegunki,
- Nieprawidłowości w pracy nerek,
- Niewydolność nerek, serca, wątroby,
- Niedoczynność tarczycy,
- Niedoczynność kory nadnerczy,
- Stosowanie środków moczopędnych,
- Intensywne pocenie się, np. w trakcie pracy fizycznej w upalne dni (jony sodu wydalane są z ustroju wraz z potem).
Objawy niedoboru
- Skurcze mięśniowe,
- Zaburzenia pracy serca,
- Bóle głowy,
- Zawroty głowy,
- Odwodnienie,
- Spadek ciśnienia krwi,
- Rozrzedzenie krwi,
- Suchość błon śluzowych,
- Suchość skóry,
- Spadek łaknienia,
- Zaburzenia koncentracji,
- Problemy z pamięcią,
- Drżenie mięśni,
- Zaburzenia orientacji,
- Omdlenia,
- Utrata przytomności,
- Śpiączka,
- Jeśli niedobór sodu utrzymuje się przed długi czas może w konsekwencji doprowadzić nawet do śmierci.
Zapotrzebowanie
Dzieci
| Wiek | Zalecana dzienna dawka |
| 0-6 miesięcy | 0,12 g |
| 6-12 miesięcy | 0,37 g |
| 1-3 lata | 1 g |
| 4-8 lat | 1,2 g |
Dziewczęta/kobiety
| Wiek | Zalecana dzienna dawka |
| 9-50 lat | 1,5 g |
| 51-70 lat | 1,3 g |
| Powyżej 70 lat | 1,2 g |
| Kobiety w ciąży | 1,5 g |
| Kobiety karmiące piersią | 1,5 g |
Chłopcy/ mężczyźni
| Wiek | Zalecana dzienna dawka |
| 9-50 lat | 1,5 g |
| 51-70 lat | 1,3 g |
| Powyżej 70 lat | 1,2 g |
Przedawkowanie
- Wzrost ciśnienia tętniczego krwi,
- Obrzęki wywołane nadmiernym nawodnieniem komórek,
- Rozwój chorób układu sercowo-naczyniowego,
- Rozwój chorób nerek,
- Wzrost ryzyka wystąpienia nowotworów żołądka,
- Zatrzymanie wody w organizmie,
- Zwężenie naczyń krwionośnych,
- Wzrost ryzyka pojawienia się udaru mózgu,
- Wzmożone pragnienie,
- Zaburzenia orientacji,
- Zaburzenia koncentracji,
- Śpiączka,
- Drgawki,
- Wzrost temperatury ciała,
- Spadek siły mięśniowej,
- Suchość błon śluzowych.
Źródła w pożywieniu
- Żywność produkowana z zastosowaniem sodu,
- Sól kuchenna,
- Ser feta,
- Ser gouda,
- Mleko,
- Kefir,
- Ser twarogowy,
- Wątróbka,
- Kurczak,
- Kasza gryczana,
- Brązowy ryż,
- Parówki,
- Sezamki,
- Paluszki,
- Chleb żytni.