Selen - informacje o mikroskładniku
Selen stanowi jeden z koniecznych dla zdrowia mikroelementów. Jego odpowiednie ilości powinny być dostarczane do ustroju razem z pożywieniem. Nie istnieje określona ilość tego pierwiastka, która znajdowałaby się w konkretnych produktach spożywczych, ponieważ w różnych zakątkach świata różna jego ilość występuje w glebie.
Ziemie w naszym kraju uchodzą za niezwykle ubogie w selen.
Funkcje w organizmie
- Wzmacnia układ odpornościowy,
- Pomaga w zwalczaniu bakterii oraz wirusów przez organizm,
- Chroni przed zachorowaniem na opryszczkę oraz półpasiec,
- Wchodzi w skład enzymu, który ochrania czerwone krwinki oraz błony komórkowe przed niszczącym działaniem wolnych rodników,
- Ma działanie przeciwzapalne,
- Wspomaga usuwanie z organizmu szkodliwych metali ciężkich,
- Uczestniczy w produkcji substancji hormonopodobnych, prostaglandyn, które niwelują ryzyko wystąpienia stanu zapalnego oraz autoagresji reumatoidalnej,
- Niszczy pleśnie i niweluje działanie alfa toksyn przez nie wytwarzanych, które mogą być toksyczne,
- Zapobiega miażdżycy,
- Znajduje zastosowanie w profilaktyce chorób krążenia,
- Działa ochronnie na serce oraz naczynia wieńcowe,
- Wspomaga usuwanie toksycznych pierwiastków z ustroju,
- Regularna suplementacja stanowi element profilaktyczny przed rozwojem nowotworów : szyjki macicy, płuc, prostaty, odbytu czy jajników,
- Poprawia libido,
- Wpływa na prawidłowy rozwój płodu (układ odpornościowy, układ nerwowy),
- Działa łagodząco w objawach menopauzy,
- Stabilizuje metabolizm hormonu tarczycy,
- Dodaje energii,
- Chroni skórę przed szkodliwym oddziaływaniem słońca,
- Działa łagodząco na ból pojawiający się w reumatoidalnym zapaleniu stawów,
- Działa wspomagająco w leczeniu depresji.
Niedobór selenu
Braki i niewystarczające ilości selenu w organizmie wynikają z faktu, iż zbyt niskie jego dawki dostarczamy w diecie. Ma to miejsce w tych regionach świata, gdzie zawartość tego pierwiastka w glebie jest niewielka (również w naszym kraju). Wśród objawów niedoboru selenu wyróżniamy :
- Osłabienie mięśni,
- Częste przeziębienia,
- Nieustające zmęczenie,
- Opryszczka,
- Stany zapalne na skórze,
- Bezpłodność w mężczyzn,
- Bóle mięśniowe,
- Ogólne osłabienie,
- Mogą również rozwinąć się choroby trzustki oraz wątroby,
- Niewydolność oraz powiększenie serca,
- Wola i niedoczynność tarczycy,
- Wzrasta ryzyko chorób serca,
- Organizm staje się bardziej podatny na działanie związków o działaniu rakotwórczym,
- Niedobór selenu u ciężarnych może spowodować nieodwracalne zmiany u płodu.
Zapotrzebowanie
Dzieci
| Wiek | Zalecana dzienna dawka |
| Niemowlęta do 12 miesiąca życia | 10-15 µg |
| Dzieci do 9 lat | 20-30 µg |
Dziewczęta/ kobiety
| Wiek | Zalecana dzienna dawka |
| 10-12 lat | 45 µg |
| Powyżej 12 lat i dorosła kobieta | 60 µg |
| Kobieta w ciąży | 65 µg |
| Kobieta karmiąca piersią | 75 µg |
Chłopcy/ mężczyźni
| Wiek | Zalecana dzienna dawka |
| 10-12 lat | 45 µg |
| 13-15 lat | 60 µg |
| Powyżej 15 lat i dorosły mężczyzna | 70 µg |
Przedawkowanie
Nadmiar selenu w organizmie jest toksyczny zarówno dla ludzi jak i zwierząt. Objawy nadmiaru selenu:
- Uszkodzenia skóry,
- Uszkodzenia paznokci,
- Łysienie,
- Nudności,
- Wymioty,
- Nadwrażliwość,
- Zwiększone ryzyko wystąpienia nowotworów.
Źródła w pożywieniu
- Tuńczyk,
- Orzechy brazylijskie,
- Czosnek,
- Cebula,
- Nasiona słonecznika,
- Owoce morza,
- Ryby (głównie śledzie),
- Serce, wątroba, nerki wieprzowe, wołowe oraz cielęce,
- Drób,
- Jajka,
- Pieczywo razowe,
- Brązowy ryż,
- Drożdże,
- Kiełki pszenicy,
- Ziarna kukurydzy,
- Otręby pszenne.