Witamina B5 (kwas pantotenowy) - informacje
Witamina B5, nazywana inaczej kwasem pantotenowym jest również często określana mianem „wszechobecnej”. Wynika to z faktu iż stanowi element niezbędny do budowania każdej żywej komórki. Zaliczana jest do grupy witamin rozpuszczalnych w wodzie, co jednocześnie oznacza że jej nadmiar jest usuwany z moczem, a przedawkowanie jest niezwykle trudne do osiągnięcia.
Funkcje witaminy B5
- Regulacja białek oraz tłuszczów w organizmie,
- Udział w procesach życiowych każdej komórki,
- Obniżanie poziomu cholesterolu we krwi,
- Udział w syntezie neurotransmiterów – dopaminy i serotoniny,
- Udział w syntezie hormonów steroidowych – kortyzol, progesteron, testosteron, estradiol,
- Udział w produkcji przeciwciał ochraniających organizm przed infekcjami na tle wirusowym lub bakteryjnym,
- Uczestnictwo w procesach regeneracyjnych skóry oraz błon śluzowych,
- Poprawia stan oraz pigmentację włosów,
- Spowalnia procesy starzenia się i siwienia,
- Zapobiega powstawaniu zmarszczek,
- Przyspiesza gojenie się ran,
- Współuczestniczy w regeneracji tkanek.
Niedobór witaminy w organizmie
Zbyt niski poziom tej witaminy u ludzi raczej nie jest stwierdzany. W czasie eksperymentalnych badań, w trakcie których sztucznie wywoływano obniżenie jego ilości w organizmie u pacjentów stwierdzono następujące objawy:
- Zaburzenia snu,
- Zmęczenie,
- Dolegliwości ze strony układu pokarmowego,
- Zespół „palących stóp”.
Najnowsze wyniki badań stwierdzają, iż u niektórych osób możliwe jest pojawienie się niedoboru witaminy B5 na poziomie biochemicznym. Określono, że do niższego poziomu predysponowane są następujące grupy ludzi:
- Alkoholicy,
- Osoby w podeszłym wieku,
- Osoby borykające się ze schorzeniami układu pokarmowego,
- Kobiety stosujące doustną antykoncepcję hormonalną.
Wśród objawów wywołanych przez zbyt niski poziom tego składnika w organizmie znajdzie się wiele zróżnicowanych dolegliwości. Do tych występujących najpowszechniej należą:
- Omdlenia,
- Spowolniony proces gojenia się ran,
- Pękające kąciki ust,
- Zaburzenia w pracy układu nerwowego (stany depresyjne, drażliwość, zmęczenie, obniżone łaknienie),
- Nieprawidłowości ze strony układu pokarmowego (niestrawność, wzdęcia, biegunki),
- Różnego rodzaju zmiany na skórze, w tym również stany zapalne (trądzik, odbarwienia skórne, wypryski, sucha, popękana skóra, nadmierne łuszczenie się naskórka),
- Nieprawidłowości w funkcjonowaniu układu sercowo- naczyniowego, np. obniżone ciśnienie krwi,
- Obniżenie odporności organizmu (często powtarzające się infekcje na tle bakteryjnym oraz wirusowym, dotyczące w głównej mierze układu oddechowego).
Zapotrzebowanie
Dzieci
| Wiek | Zalecana dzienna dawka |
| Niemowlęta | 1,7-1,8 mg |
| 1-3 lat | 2 mg |
| 4-6 lat | 3 mg |
| 7-9 lat | 4 mg |
Chłopiec/ mężczyzna
| Wiek | Zalecana dzienna dawka |
| 10-12 lat | 4 mg |
| 13-18 lat | 5 mg |
| Dorosły mężczyzna | 5 mg |
Dziewczynka/ kobieta
| Wiek | Zalecana dzienna dawka |
| 10-12 lat | 4 mg |
| 13-18 lat | 5 mg |
| Dorosła kobieta | 5 mg |
| Kobieta w ciąży | 6 mg |
| Kobieta karmiąca piersią | 7 mg |
Przedawkowanie
Nadmiar witaminy B5 nie stanowi z całą pewnością zagrożenia dla życia człowieka. Trudno jest ją przedawkować gdyż dzięki swojej rozpuszczalności w wodzie zbyt wysokie ilości są usuwane przez nerki razem z moczem. Jeśli zdarzy się przyjęcie jednorazowo nazbyt wysokiej dawki kwasu pantotenowego to z całą pewnością pojawi się biegunka.
Występowanie witaminy B5
Do najbogatszych źródeł tego składnika zaliczamy:
- Ryby,
- Drożdże piwne,
- Mięso kurczaka,
- Otręby pszenne,
- Orzechy,
- Mleko oraz jego przetwory,
- Wątroba (nie zaleca się spożycia częściej niż raz na miesiąc),
- Brązowy ryż,
- Soja,
- Jajka,
- Warzywa – brokuły, ziemniaki,
- Owoce – banany, pomarańcze, melony, awokado,
- Pełnoziarniste pieczywo,
- Nasiona roślin strączkowych,
- Grzyby,
- Masło orzechowe,
- Pestki słonecznika.
Warto wiedzieć
Diagnozę niedoboru witaminy B5 stawia się najczęściej na podstawie występujących u pacjenta objawów. Możliwe jest wykonanie badania krwi , jednak nie jest ono refundowane, tak więc nie praktykuje się go zbyt powszechnie.
Aby szybciej uzupełnić niedobór tego składnika można zakupić jego syntetyczną formę w aptece. Preparat o nazwie pantotenian wapnia, pomoże uporać się z zbyt niskim poziomem. Kwas pantotenowy występuje wspólnie z innymi witaminami należącymi do grupy B, gdyż poprawiają one jego wchłanialność.