Fosfor - informacje o makroelemencie
Fosfor jest jednym z kluczowych makroskładników. Stanowi czynnik konieczny dla prawidłowego funkcjonowania każdej komórki w ludzkim ciele. Jego niedobory mogą być groźne dla zdrowia, powodując osteoporozę i zmniejszenie gęstości kości. Zbyt niski poziom fosforu pojawia się najczęściej przy niewydolności nerek, źle zbilansowanej diecie oraz w wyniku przyjmowania niektórych leków.
Funkcje
- Budulec kości,
- Budulec zębów,
- Element budulcowy kwasów nukleinowych DNA oraz RNA,
- Bierze udział w produkcji energii wewnątrzkomórkowej,
- Bierze udział w syntezie enzymów,
- Bierze udział w syntezie hormonów,
- Wspomaga utrzymanie stałego pH w ustroju,
- Bierze udział w tworzeniu błon komórkowych,
- Bierze udział w przenoszeniu tlenu przez erytrocyty,
- Bierze udział w metabolizmie białek, tłuszczów i węglowodanów,
- Wchodzi w skład związków, które przekazują energię na poziomie molekularnym takich jak ATP.
Niedobór fosforu
Bardzo rzadko diagnozuje się niedobory fosforu. Do jego najczęstszych przyczyn należą:
- Niedobory witaminy D,
- Biegunki,
- Wymioty,
- Stosowanie diety ubogobiałkowej,
- Długie głodówki,
- Rozległe poparzenia ciała,
- Stosowanie wyczerpujących diet odchudzających,
- Stany po przeszczepach nerek,
- Nadczynność przytarczyc,
- Stosowanie steroidowych leków przeciwzapalnych.
Objawy i zaburzenia świadczące o niedoborach fosforu to:
- Zanik łaknienia,
- Wymioty,
- Bóle mięśniowe,
- Niewydolność nerek,
- Spadek odporności organizmu,
- Zwiększona skłonność do zakażeń wirusowych, grzybiczych i bakteryjnych,
- Zaburzenia pracy serca,
- Niedokrwistość hemolityczna,
- Encefalopatia,
- Drgawki,
- Przykurcze mięśni,
- Upośledzenie pracy mięśni oddechowych,
- Osteopenia,
- Osteoporoza,
- Niedokrwienie narządów wewnętrznych,
- Drętwienie i mrowienie kończyn,
- Krzywica u dzieci,
- Bóle kości,
- Złe samopoczucie.
Zapotrzebowanie
Dzieci
| Wiek | Zalecana dzienna dawka |
| 0-6 miesięcy | 100 mg |
| 6-12 miesięcy | 275 mg |
| 1-3 lat | 460 mg |
| 4-8 lat | 500 mg |
Kobiety/dziewczęta
| Wiek | Zalecana dzienna dawka |
| 9-18 lat | 1250 mg |
| Od 19 lat | 700 mg |
| Kobieta w ciąży do 18 lat | 1250 mg |
| Kobieta w ciąży powyżej 18 lat | 700 mg |
| Kobieta karmiąca do 18 lat | 1250 mg |
| Kobieta karmiąca od 18 lat | 700 mg |
Mężczyźni/chłopcy
| Wiek | Zalecana dzienna dawka |
| 9-18 lat | 1250 mg |
| Powyżej 18 lat | 700 mg |
Przedawkowanie
Przyjmowanie nadmiaru fosforu w diecie może spowodować pojawienie się następujących dolegliwości:
- Przyspieszenie oddechu,
- Drgawki,
- Zaburzenia pracy serca,
- Kamica nerkowa,
- Odkładanie się wapnia w obrębie tkanek miękkich,
- Zaburzenia gospodarki wapniowej,
- Obniżenie poziomu wapnia wydalanego z moczem,
- Zaburzenia gospodarki witaminy D.
Źródła w pożywieniu
- Ziarna zbóż,
- Mięsa,
- Parówki,
- Woda pitna,
- Żywność wysokoprzetworzona,
- Żółte sery,
- Napoje gazowane,
- Sezam,
- Mleko i jego przetwory,
- Jajka,
- Orzechy,
- Ryby,
- Wątroba,
- Groch,
- Fasola,
- Pestki dyni,
- Marchew.