Kwas foliowy - niezbędne informacje
Kwas foliowy to związek organiczny należący do grupy witamin z grupy B, posiadający kilka nazw. Należą do nich:
- Witamina B9,
- Witamina B11,
- Witamina M,
- Folacyna,
- Kwas listny,
- Kwas foliowy.
Aby określić ten związek można używać każdej z nich. Jest to jedna z witamin rozpuszczalnych w wodzie. Jej nadmiar jest usuwany przez nerki wraz z moczem. Kwas foliowy jest w znacznym stopniu niszczony przez promienie słoneczne oraz wysoką temperaturę. Te dwa czynniki zmniejszają jego ilość w produktach spożywczych.
Funkcje witaminy B9
- Reguluje samopoczucie psychiczne,
- Ma wpływ na wzrost i działanie komórek,
- Pozytywnie oddziałuje na mózg oraz układ nerwowy,
- W pozytywny sposób oddziałuje na wagę oraz rozwój noworodków,
- Usuwa ryzyko uszkodzenia tzw. cewy nerwowej u płodu,
- Przyczynia się do usprawnienia działania układu pokarmowego,
- Bierze udział w procesach zachowywania materiału genetycznego, przekazywania cech dziedzicznych w komórkach poprzez regulowanie ich podziałów,
- Wpływa na sprawne funkcjonowanie jelit, żołądka oraz wątroby,
- Bierze udział w wytwarzaniu soku żołądkowego,
- Pobudza procesy wytwarzania czerwonych krwinek,
- Zapobiega anemii,
- Jest czynnikiem ochronnym dla organizmu gdyż zapobiega występowaniu nowotworów w szczególności raka macicy.
Niedobór Kwasu Foliowego
Zdarza się stosunkowo rzadko. Witamina ta jest wytwarzana przez florę bakteryjną naszych jelit. Na wystąpienie niedoboru szczególnie narażone są osoby, u których zapotrzebowanie na ten związek jest wyższe. Należą do nich:
- Kobiety planujące ciąże,
- Kobiety w ciąży,
- Palacze,
- Osoby pijące alkohol,
- Dziewczynki w okresie dojrzewania,
- Kobiety, które przyjmują doustną antykoncepcję hormonalną,
- Kobiety, które często korzystają z solarium,
- Osoby, które zażywają leki przeciwpadaczkowe,
- Niemowlęta – przede wszystkim wcześniaki o niskiej masie urodzeniowej,
- Osoby na ubogiej diecie,
- Osoby, które cierpią na przewlekłe schorzenia przewodu pokarmowego,
- Osoby cierpiące z powodu anemii, niedoborów żelaza oraz witaminy C,
- Osoby starsze – w tej grupie zbyt niski poziom folianów może powodować pojawianie się dysfunkcji umysłowych.
Konsekwencje niedoboru:
- Kłopoty z pamięcią,
- Problemy z koncentracją,
- Stany depresyjne,
- Uczucie niepokoju, lęku,
- Przemęczenie,
- Roztargnienie,
- Bezsenność,
- Przesadna drażliwość,
- W przypadku dzieci i młodzieży może dojść do zahamowania wzrostu,
- Zatrzymanie procesów wzrostu i odbudowy komórek w organizmie,
- Biegunka,
- Niedożywienie,
- Zmniejszony apetyt,
- Spadek masy ciała,
- Zaburzenia trawienia i wchłaniania składników odżywczych,
- Zmniejszenie ilości czerwonych krwinek,
- Możliwość wystąpienia rozszczepu kręgosłupa u płodu,
- Neuropatia,
- Owrzodzenie języka,
- Zajady w kącikach ust,
- Pękanie i łuszczenie się warg,
- Wady układu nerwowego u płodu,
- Zaostrzenie objawów niektórych chorób (depresja, schizofrenia).
Zapotrzebowanie
Dzieci
| Wiek | Zalecana dzienna dawka |
| 0-0,5 roku | 35 mg/dobę |
| 0,5-1 rok | 70 mg/dobę |
| 1-3 lat | 70 mg/dobę |
| 4-6 lat | 90 mg/dobę |
| 7-9 lat | 105 mg/dobę |
Dziewczynki/kobiety
| Wiek | Zalecana dzienna dawka |
| 10-12 lat | 190 mg/dobę |
| 13-15 lat | 200 mg/dobę |
| 16-18 lat | 220 mg/dobę |
| 19-60 lat mała aktywność fizyczna | 270 mg/dobę |
| 19-60 lat średnia aktywność fizyczna | 290 mg/dobę |
| 19-60 lat wysoka aktywność fizyczna | 310 mg/dobę |
| Kobiety w ciąży | 450 mg/dobę |
| Kobiety karmiące piersią | 530 mg/dobę |
| Kobiety powyżej 60 lat | 320 mg/dobę |
Chłopcy/ mężczyźni
| Wiek | Zalecana dzienna dawka |
| 10-12 lat | 220 mg/dobę |
| 13-15 lat | 220 mg/dobę |
| 19-60 lat niska aktywność fizyczna | 280 mg/ dobę |
| 19-60 lat średnia aktywność fizyczna | 300 mg/ dobę |
| 19-60 lat wysoka aktywność fizyczna | 300 mg/ dobę |
| Powyżej 60 lat | 340 mg/ dobę |
Przedawkowanie witaminy B9
Niezwykle trudno do niego doprowadzić gdyż wszelki nadmiar jest usuwany z ustroju wraz z moczem. Jeśli jednak dojdzie do przedawkowania, można spodziewać się następujących objawów:
- Rozdrażnienie,
- Bezsenność,
- Zaburzenia żołądkowo- jelitowe,
- Depresja,
- Wystąpienie reakcji alergicznych na skórze (wysypki, swędzenie, zaczerwienienie),
- Sporadycznie może wystąpić skurcz oskrzeli,
- Jeśli zbyt wysokie dawki przyjmowane są przez ciężarną wzrasta ryzyko wystąpienia astmy u dziecka,
- Nudności,
- Wzdęcia,
- Utrata łaknienia,
- Osłabienie działania leków przeciwdrgawkowych.
Źródła kwasu foliowego w pożywieniu:
Pośród najbogatszych naturalnych źródeł kwasu foliowego należy wymienić następujące produkty:
- Jajka,
- Truskawki,
- Jabłka,
- Banany,
- Wątróbka wieprzowa, cielęca,
- Pomidory,
- Biała kapusta,
- Groch,
- Szpinak,
- Fasola,
- Buraki,
- Ziemniaki,
- Brokuły,
- Drożdże,
- Chleb pszenny,
- Grzyby,
- Dorsz,
- Halibut,
- Sałata,
- Szparagi,
- Brukselka,
- Kalafior,
- Soja,
- Soczewica,
- Słonecznik,
- Orzechy,
- Pomarańcze,
- Awokado.
Ciekawostki
- Kwas foliowy z pożywienia wchłania się jedynie w około 50%, natomiast syntetyczny niemal w stu.
- W licznych krajach na świecie (w Polsce nie) wzbogaca się chleb kwasem foliowym.