Tiamina (witamina B1) - niezbędne informacje
Tiamina nazywana inaczej witaminą B1 jest heterocyklicznym związkiem chemicznym. Po raz pierwszy wyodrębniona została w 1911 roku przez polaka Kazimierza Funka. Badał on przyczynę choroby beri-beri, która masowo pojawiała się u ptactwa. Wykazał związek zachorowań z tym składnikiem występującym w dużych ilościach w pożywieniu.
Rola w ludzkim organizmie
B1 jest witaminą rozpuszczalną w wodzie. Odgrywa ważne funkcje w ludzkim organizmie:
- Bierze udział w procesach oddychania tkankowego,
- Bierze udział w przemianach węglowodanów,
- Stanowi część składową koenzymu karboksylazy,
- Hamuje esterazę cholinową,
- Pobudza czynność acetylocholiny,
- Pobudza wydzielanie hormonów gonadotropowych,
- Współdziała z insuliną i tyroksyną,
- Działa również uśmierzająco na ból,
- Wspomaga gojenie ran.
Niedobory
Dostarczenie zbyt niskiej ilości tiaminy do organizmu może powodować różnego rodzaju choroby i zaburzenia. Lekarz stwierdza niedobór na podstawie objawów jakie występują u pacjenta, możliwe jest również wykonanie testów z krwi, jednak rzadko się je praktykuje gdyż nie są refundowane przez NFZ.
Jeśli niedobór utrzymuje się przez dłuższy czas może dojść do zachorowania na chorobę beri-beri, niewydolność pracy mięśni oraz układu krążenia, które mogą doprowadzić w skrajnych przypadkach do śmierci.
Na wystąpienie niedoborów najbardziej narażone są:
- Osoby nadużywające alkohol,
- Osoby pijące duże ilości kawy i herbaty,
- Osoby narażone na długotrwały stres,
- Osoby prowadzące aktywny tryb życia,
- Osoby wykonujące duży wysiłek fizyczny i umysłowy.
- Niedowłady,
- Zapalenie nerwów,
- Zaburzenia trawienia,
- Skurcze i bóle mięśni,
- Poczucie chronicznego zmęczenia,
- Problemy z koncentracją oraz pamięcią,
- Niewydolność krążenia,
- Opuchlizna kończyn dolnych oraz górnych.
- Przyjmowanie antybiotyków,
- Nadczynność tarczycy,
- Nadmierny stres,
- Przyjmowanie leków antykoncepcyjnych,
- Poddanie długotrwałemu wysiłkowi intelektualnemu,
- Narażenie na długotrwały oraz bardzo forsowny wysiłek fizyczny,
- Picie dużych ilości kawy oraz herbaty,
- Nadużywanie alkoholu.
Zapotrzebowanie
Dzieci
| Wiek | Zalecana dzienna dawka |
| 1-3 lat | 0,5 mg |
| 4-6 lat | 0,6 mg |
| 7-9 lat | 0,9 mg |
Mężczyźni
| Wiek | Zalecana dzienna dawka |
| 10-12 lat | 1 mg |
| 13-18 lat | 1,2 mg |
| Dorosły mężczyzna | 1,3 mg |
Kobiety
| Wiek | Zalecana dzienna dawka |
| 10-12 lat | 1 mg |
| 13-18 lat | 1,1 mg |
| Dorosła kobieta | 1,1 mg |
| Kobieta w ciąży | 1,4 mg |
| Kobieta karmiąca piersią | 1,5 mg |
Przedawkowanie tiaminy
Jest to witamina rozpuszczalna w wodzie. Jej nadmiar jest usuwany przez nerki razem z moczem, tak więc jej przedawkowanie jest trudne do osiągnięcia. Zdarza się gdy zostaje podana w zastrzykach. Wówczas występują takie objawy jak:
- Trudności w oddychaniu,
- Trudności w przełykaniu,
- Obrzęk krtani,
- Zawroty głowy,
- Drżenie mięśni,
- Osłabienie,
- Poty,
- Nudności,
- Zmęczenie,
- Zaburzenia rytmu serca,
- Reakcje alergiczne,
- Kaszel.
Źródła w pożywieniu
- Wieprzowina,
- Orzechy arachidowe,
- Orzechy pistacjowe,
- Pieczywo żytnie,
- Kasza manna,
- Por,
- Pieczywo pszenne,
- Mandarynki,
- Kalafior,
- Banany.
Poza tym witamina B1 występuje w podrobach mięsnych takich jak wątróbka, móżdżek, nerki, suchej fasoli, ziemniakach, kaszy gryczanej, brązowym ryżu, otrębach zbożowych, płatkach owsianych, ziarnach słonecznika, drożdżach piwnych, grochu, rybach, owocach i warzywach.