Witamina A - informacje i porady
Inne nazwy witaminy A to retinol, prowitamina A lub Beta – karoten. Dość powszechnie pojawia się w produktach pochodzenia zwierzęcego, natomiast w roślinnych znajduje się pod postacią prowitaminy A, tworzonej przez grupę związków zwanych karotenoidami. Jest witaminą rozpuszczalną w tłuszczach.
Funkcje witaminy A
Jest składnikiem niezwykle ważnym dla ludzkiego organizmu, z tego powodu konieczne jest jej włączenie do zdrowej, zbilansowanej diety.
Spełnia następujące role:
- Stanowi ważny przeciwutleniacz,
 - Jest elementem barwnika wzrokowego, który znajduje się w siatkówce i umożliwia nam widzenie po zmierzchu,
 - Poprawia kondycję skóry,
 - Współdziała w regeneracji tkanek oraz komórek,
 - Wpływa na właściwą kondycję błon śluzowych znajdujących się w przewodzie pokarmowym, układach rozrodczym i pokarmowym oraz w przewodzie moczowym,
 - Bierze udział w tworzeniu szkliwa nazębnego,
 - Bierze udział w tworzeniu tkanki kostnej,
 - Odgrywa istotną funkcję w profilaktyce choroby wrzodowej żołądka oraz choroby niedokrwiennej serca,
 - Niweluje ryzyko zachorowania na choroby nowotworowe : szyjki macicy, piersi, żołądka oraz płuc,
 - Podnosi odporność organizmu,
 - Zapobiega zakarzeniom,
 - Bierze udział w zwalczaniu bakterii oraz wirusów,
 - Wzmacnia włosy i paznokcie,
 - Oddziałuje na wzrost oraz właściwe funkcjonowanie błon komórkowych.
 
Niedobór retinolu
Jeśli dbamy o prawidłową, zbilansowaną dietę a w naszym ustroju nie występują zaburzenia wchłaniania tego składnika to jego niedobory nie powinny się pojawiać. Braki w organizmie występują gdy mamy ubogą dietę lub gdy jakieś schorzenie wywołuje nieprawidłowości jej przyswajania. Awitaminoza może być również spowodowana przez :palenie tytoniu, picie alkoholu. Zbyt niski poziom witaminy A objawia się w następujący sposób :
- Kurza ślepota – niedowidzenie o zmierzchu i w nocy,
 - Spadek akomodacji oka po zmroku – jeśli przyzwyczajamy się do zaciemnienia dłużej niż 10 sekund, może to świadczyć o niedoborach retinolu,
 - Niezwykle szorstka i przesuszona skóra, głównie w obrębie łokci, kolan, ramion i ud – nie pomaga stosowanie kremów oraz balsamów,
 - Przesuszenie gałki ocznej – nie występowanie łez,
 - Spowolnienie gojenia się ran,
 - Spadek odporności immunologicznej,
 - Zaburzenia funkcjonowania barier śluzowych oraz skórnych = większa podatność na występowanie infekcji,
 - Nieprawidłowości w działaniu błon śluzowych układu moczowego czego wynikiem może być tworzenie się złogów, piasku i kamieni,
 - Podłużne bruzdy na paznokciach,
 - Może pojawić się trądzik,
 - Zaburzenia płodności,
 - Łamliwe i suche włosy,
 - Gdy niedobór pojawia się u dzieci w czasie wzrostu zębów mogą być one źle rozstawione i krzywe,
 - Brak łaknienia,
 - Wady wrodzone, uszkodzenia płodu.
 
Zapotrzebowanie
Dzieci
| Wiek | Zalecana dzienna dawka | 
| 1-3 lat | 400 µg | 
| 4-6 lat | 450 µg | 
| 4-6 lat | 500 µg | 
Dziewczęta/ kobiety
| Wiek | Zalecana dzienna dawka | 
| 10-12 lat | 600 µg | 
| 13-18 lat | 600-900 µg | 
| Dorosłe kobiety | 700 µg | 
| Kobiety karmiące piersią | 1200-1300 µg | 
| Kobiety w ciąży | 750-770 µg | 
Chłopcy/ mężczyźni
| Wiek | Zalecana dzienna dawka | 
| 10-12 lat | 600 µg | 
| 13-18 lat | 600-900 µg | 
| Dorosły mężczyzna | 900 µg | 
Przedawkowanie witaminy A
Hiperwitaminoza czyli nadmiar retinolu objawia się różnorodnie i ma rozmaite skutki w różnych grupach ludzi:
- Dzieci – wodogłowie, spadek masy ciała, bóle kości, niepokój, podwyższenie ciśnienia wewnątrzczaszkowego, wysychanie oraz pękanie ust, zmiany w obrębie skóry (łuskowata skóra),
 - Osoby dorosłe – bóle głowy, nadpobudliwość, senność, niedokrwistość, nadmierne zmęczenie, wypadanie włosów, nudności, sucha skóra, świąd, biegunka, wysychanie i pękanie ust, powiększenie wątroby oraz śledziony,
 - Kobiety w ciąży – w wyniku działania teratogennego może dość do znacznego uszkodzenia płodu.
 
Występowanie w pożywieniu
Jest ona składnikiem dość powszechnym. Pojawia się w licznych produktach pochodzenia zwierzęcego oraz w nieco innej formie w produktach roślinnych. Największe stężenie retinolu obserwujemy w :
- Wątroba wieprzowa,
 - Marchew,
 - Masło,
 - Margaryna,
 - Papryka,
 - Jajka,
 - Brokuły,
 - Żółte sery dojrzewające,
 - Pomidory,
 - Mleko,
 - Ryby – łosoś, wędzona makrela,
 - Wątroba ryb oraz tran,
 - Tłuste sery twarogowe,
 - Sałata,
 - Dynia,
 - Szpinak,
 - Liście pietruszki,
 - Cykoria,
 - Ziarna zbóż,
 - Kukurydza,
 - Maliny,
 - Porzeczki.
 
